Tokat merkez başta olmak üzere ilçelerinde yer alan tarihi ve kültürel yapılar gerek yurt içi gerekse yurt dışı ziyaretçiler tarafından son yıllarda popüleritesini oldukça artırmış durumda.
İşte o tarihi ve kültürel yapılardan görülmesi gerekenler:
Tokat Kalesi
Pek keşfedilmemiş zengin bir tarihe sahip olan Tokat, uzun bir gezi yolculuğunu, merkezinde bulunan antik kaleyle başlatır. Tokat Kalesi, il merkezinde yüksek bir tepe üzerinde bulunmakta. Kalenin hangi dönem ve kimler tarafından yapıldığı hakkında kesin bilgiler yok. Yalnızca uzaktan bakınca değil, içten gördükten sonra da şunu söyleyebiliriz: yapının günümüze ulaşan kesimleri bile, onun yüzyıllar boyunca uğradığı ihmale ve tahribata karşın görkemini anlatmaya yeter.
Hıdırlık Köprüsü
Batıda Amasya ve Turhal'dan gelen yolları doğuya, Karadeniz'den gelen yolları da Orta Anadolu'ya bağlayan bir kavşak olan 700 yaşındaki Hıdırlık Köprüsü 5 gözlüdür.151 m. uzunluğunda, 7 m. genişliğindeki köprü kesme taşla yapılmıştır.
Ali Paşa Cami
Cumhuriyet Meydanı'nın güneyinde yükselen cami, Tokat'taki en büyük Osmanlı anıt eseridir. Sultan 2. Selim zamanında Ali Paşa tarafından 1572 yılında yaptırılmıştır. Ali Paşanın Kanuni Sultan Süleyman'ın oğlu Şehzade Beyazıt'ın Damadı olduğu söylenmektedir. Ali Paşanın eşi ve Oğlu Mustafa Bey'in türbeleri de cami avlusundadır. 16. yüzyıl Osmanlı cami mimarisinin özelliklerini taşıyan ve Mimar Sinan ekolünde yapılan camiininkare olan ana mekanı üzerinde tek kubbesi ve tek minaresi vardır.
Taşhan
Taşhan Osmanlılar döneminde 17.yyın ilkyarısında yapılmış dikdörtgen planlı, açık avlulu, iki katlı “Şehir Hanları” tarzında inşa edilmiştir.
Tokat Ulu Cami
Tokat merkezde yer alan Ulu Cami görülmesi gereken tarihi yapılardan birisi
Gök Medrese
Gök Medresenin Şifahane olarak 18. yüzyılakadar kullanıldığı vakfiye kayıtlarından anlaşılmaktadır. Medrese halk arasında Pervane Medresesi, Kırkkızlar Medresesi, Darüşşifa, Bimarhane gibi adlarlaanılmıştır.
Latifoğlu Konağı
Tokat il merkezinde, Gazi Osman Paşa Bulvarında yer alan konak, 18. yüzyılda Osmanlı Barok üslubunda inşa edilmiştir. Konak 2 katlıdır. İçerisinde bulunduğu ahşap oymaları ve kalem işi süslemeleri ile türünün ender örneklerindendir. 1988 yılında Tokat müzesi bünyesinde tanzim edilerek, Müze Ev olarak hizmete açılmıştır.
Saat Kulesi
Behzat semtinde kentin her yerinden görülecek şekilde, 1902 yılında yapılmıştır. Kapısı güney yönünde olup yüksekliği 33 metrededir. Kesme taştan yapılmıştır. 2. Abdulhamet'in Padişah oluşunun 25. yılı için halkın yardımlarıyla, mutasarrıf Bekir Paşa ve Belediye Reisi Mütevellioğlu Enver Bey tarafından yaptırılmıştır.
Tokat Mevlevihanesi
Bey Sokağı'nda yer alan Tokat Mevlevihanesi, mimari açıdan oldukça gösterişlidir. 3000 metrekarelik bir alanıkapsayan bu tarihi yapı, Evliye Çelebi'nin Seyahatname adlı kitabında bahsedilmektedir. Mevlevihanenin zemin, giriş ve üst katı bulunmaktadır. Tokat Mevlevihanesi, günümüzde restoreedilip müzeye çevrilmiştir. Müzede; Tokat ve çevre illere ait olan halı vekilimler, el yazması Kur'an-ı Kerim'ler, Yağıbasan Medresesi'nin kazılarından çıkarılan kalıntılar, sema törenini canlandıran maket semazenler sergilenmektedir.
Ballıca Mağarası
Ballıca Mağarası, dünyanın en büyük ve engörkemli mağaralarından biridir. Bu doğa harikası, henüz ziyarete açılmayan ve keşfedilmemiş bölümleri ile gizemini korumayı sürdürüyor. Mağarayı gezerken devasa sarkıtlar, dikitler,soğan sarkıtları, sizleri hayrete düşürecek. Ballıca Mağarası'na ulaşmakkolaydır. Şehir merkezine 26 kilometre uzaklığında bulunan Pazar ilçesinde yeralır. Adını ise bulunduğu köy olan Ballıca'dan almıştır.
Mahperi Hatun Kervansarayı
Sultan I. Alaeddin Keykubat'ın eşi Mahperi Hatun tarafından inşa ettirilmiş olan kervansaray, Pazar ilçesinde bulunmaktadır. Yapımında kesme taş kullanılmış olup, özellikle giriş kapısı oldukça gösterişlidir. Dikdörtgen yapılı kervansarayın giriş kapısı da yinedikdörtgen planlıdır. Mahperi Hatun Kervansarayı'nın dış duvarları günümüzde orjinalliğini korusa da üst örtüsü tamamen yıkılmıştır. Yakın birtarihte restore edilen bu tarihi yapı, artık restoran olarak hizmet veriyor. Bu görkemli mimari kesinlikle gezilip görülmeli.
Sebastapolis Antik Kenti
Tokat kent merkezine 69 kilometre uzaklıktaki Sulusaray'da bulunan ve kuruluş tarihi kesin olarak bilinmeyen Sebastapolis Antik Kenti'nin, bazı kaynaklarda milattan önce 1. yüz yılda kurulduğu belirtiliyor. Roma İmparatorluğu döneminde çok az şehrin sahip olduğu zenginliğin bir göstergesi olarak para basma yetkisine sahipolduğu ifade edilen Sebastapolis'in, büyük savaşlar, yıkımlar, afetler ve geçiş yollarının değişmesi sonucu eski önemini kaybettiği, zamanla unutulduğu kaydediliyor.
Kaz Gölü
Tokat'ın en benzersiz ve en büyüleyen noktalarından biridir Kaz Gölü. Burada sadece gezmeniz veya göle karşı oturmanız yeterlidir. Sazlıklarla kaplanmış olan Kaz Gölü'ndekiangıtlar, ak leylekler, saksağanlar, kara tavuklar, küçük batağanlar, akkuyruklar ve daha birçok kuş türü sandal gezinizde sizlere eşlik edecek.Evet; sandallarla sazlıklar arasında gezme imkanınız var burada.
Almus Baraj Gölü
Tokat'ta bulunan Almus Baraj Gölü, doğanın en güzel hallerinden yararlanabileceğiniz, piknik ve su sporları yapabileceğiniz şehrin en etkileyici noktalarından biri. Almus Baraj Gölü, özellikle bahar ve yazaylarında çevre ilçelerden gelen halkın gün boyu piknik yaptığı önemli bir mesire yeridir. Gölün bulunduğu bölge hem fauna hem de flora bakımından zengin.Tilki, ceylan, güvercin, sansar, dağ keçisi, ayı, domuz, bıldırcın, karatavuk ve üveyiklere ev sahipliği yapmakla birlikte; içerisinde bol yeşil bir alan oluşturan kayın, çam, meşe, ıhlamur ve sedir ağaçları bulunmakta. Yeşilırmak üzerine kurulan ve 4000 hektarlık bir alanı kapsayan Almus Baraj Gölü'nde kamp alanları da mevcut.Dilerseniz bu güzel doğanın içinde birkaç gün kamp yapabilirsiniz.
Zile Kalesi
Kalenin M.S. I. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Aynı zamanda tarihte Sezar'ın Zile'ye gelip “Veni vidi vici” (geldim, gördüm, yendim)dediği yerdir Zile Kalesi.
Zinav Gölü
Reşadiye İlçesinin Yolüstü (Meğedün) Köyüne3 Km uzaklıktadır. Gölün suları tatlıdır. Göl bir dere ve küçük sularla beslenir. Etrafı korunmaya alınmış orman alanıdır. Gölde kızılkanat denilen çok lezzetli bir tatlı su balık türü yaşamaktadır.
Niksar Kalesi
Diyarbakır kalesinden sonra Türkiye'nin ikinci büyük kalesi olan Niksar Kalesi, altı köşeli eski bir kale olup üç tane kapısı vardır. Hakkında çok fazla bilgi bulunmasa da günümüze sağlam bir şekilde gelebilmiş ve bölgenin en önemli tarihi değerlerinden biridir.
Niksar Yağıbasan Medresesi
1157–1158'de Niksar Kalesi'nde yaptırılan ve tıp tahsili verilen Yağıbasan Medresesi, Anadolu'nun ilk medresesi olarak biliniyor. Giriş kapısı üzerindeki kitabede şu ifade yer almaktadır:”Bu mübârek bina, el melik el âlem, elâdil ebu-l Muzaffer Yağıbasan bin Melik Gazi bin Melik Danişment'in emri ile552 (Hicrî) senesinde yapılmıştır.”
