S-400 alımı ABD yönetimini, Türkiye'ye karşı alınacak tavır konusunda böldü. Obama yönetimini suçlayan ve Türkiye'ye hak veren Trump, Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemleri satın almasıyla ilgili olarak, şu anda yaptırım düşünmediğini söyledi. Diğer yandan 2 Cumhuriyetçi senatör, Türkiye'ye yaptırım uygulanması için Senato'ya bir karar tasarısı sundu.
ABD'de Cumhuriyetçi Senatörler Rick Scott ve Todd Young, Başkan Trump'un karşı çıkmasına rağmen ABD Senatosu'na Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi satın alan Türkiye'ye yaptırım uygulanması için çağrıda bulunduğu bir karar tasarısı sundu.
Reuters'ın ele geçirdiği karar tasarısının taslağında, Türkiye'nin S-400 hava savunma sistemini satın alması "ABD'nin güvenlik hakkına doğrudan ve büyük bir tehdit" olarak tanımlanıyor.
Karar tasarısının kabul edilmesi durumunda Türkiye'ye 'ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamında belirlenen yaptırımların tamamen uygulanması' öngörülüyor.
Cumhuriyetçi Senatör ayrıca, ABD Başkanı Trump yönetimine 'Rusya'nın oluşturduğu tehdidin değerlendirilmesi ve Türkiye'nin daimi NATO üyeliğinin gözden geçirilmesi için NATO'ya toplantı talebinde bulunması' çağrısı yapıyor.
Senato'nun Dışilişkiler Komitesi'nden Demokrat Senatör Bob Menendez de, Türkiye'yi F-35 programından çıkarmanın yeterli olmadığını ifade etti.
Yazılı açıklamasında Menendez, "Yasalar açıkça 'Rusya'nın savunma ve istihbarat sektörleriyle 'önemli işlemler yapanlar' için cezalar öngörüyor, bu da açıkça S-400 sisteminin teslimatını da içerir" dedi.
Menendez ayrıca, Trump'ın CAATSA'yı uygulamayı reddetmesi durumunda ABD yönetimini Türkiye'ye yaptırım uygulamaya zorlayacak bir yasa tasarısı sunacağını söyledi.
Kanun hükmünde olmasa da, böyle bir karar tasarısının Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Senato'dan geçmesi, Ankara'ya yaptırım uygulaması için ABD Başkanı Trump üzerinde baskı oluşturabilir.
Cumhuriyetçi Senatör Scott'un önergesi Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı da 'ülkeyi otoriterliğe sürüklemek, insan hakları ihlalleri yapmakla' eleştiriyor ve Türkiye'nin 'radikal İslamcı militan örgütlerle aynı safta yer alarak ABD'nin müttefiki İsrail'i tahrik ettiği' ifade ediyor.
ABD Başkanı Trump, S-400 krizinden sonra Türkiye'ye yaptırım uygulanıp uygulanmayacağına ilişkin bir soruya "şu anda yaptırımlara bakmadığı" yanıtını vermiş ancak daha sonra yaptığı açıklamada ise "Ne yapacağımızı göreceğiz. Bunları henüz duyurmadık" dedi.
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon da Türkiye'nin Rusya'dan S-400 savunma sistemini satın almasından dolayı ortak F-35 savaş jeti programına katılımını askıya aldığını duyurmuştu.
Türk Dışişleri Bakanlığı kararın 'adil olmadığını' söylerken, NATO da Türkiye'nin F-35 sisteminden çıkarılmasının 'kaygı verici olduğunu' söyledi.
Cumhuriyetçi Senatör Scott'un önergesinde yer alan CAATSA yaptırımları daha önce de Kongre'nin açıklamalarında yer aldı.
Türkiye'nin Rusya'dan S-400 satın almasının CAATSA'nın 231'inci maddesini ihlal edeceği belirtiliyor.
NATO KRİZİ UYARISI
Bu arada İngiliz Times gazetesine konuşan üst düzey Amerikalı yetkililer, S-400 krizi nedeniyle ABD'nin Türkiye'yi F-35 programından çıkarmanın doğru bir karar olduğunu ancak yaşanan krizin NATO için ciddi bir sorun olduğunu söyledi.
ABD Eski Genelkurmay Başkanı Yardımcısı Jack Keane, 'NATO'nun on yıllar boyunca böyle bir kriz yaşamadığını' söylerken ABD'nin eski Ankara Büyükelçisi Eric Edelman da "ABD ile Türkiye arasındaki kriz derin ve uzun sürebilir" diyor.
Trump'ın bağımsız danışmanlığını yapan eski Genelkurmay Başkanı Yardımcısı General Jack Keane, ABD'nin kararıyla ilgili Times'a şu açıklamayı yaptı:
"ABD, Türkiye'ye F-35 satışını iptal etmekte halkı ama bu NATO için ciddi bir sorun oluşturuyor.
"S-400 sistemini satın almak, NATO'nun Rusya askeri sistemlerine karşı izlediği politikayı gerçekten tehlikeye atıyor ve bu kabul edilir bir durum değil. On yıllar boyunca
NATO ülkeleri arasında böyle bir gerilim yaşamamıştık."
Keane, 'NATO üyesi tek Müslüman devlet' olan Türkiye'nin, "Orta Doğu ve Asya'ya erişim açısından ve birlik içinde stratejik olarak en büyük öneme sahip olmasından dolayı" değerli bir NATO üyesi olduğunu da vurguladı.
Gazeteye konuşan eski üstü düzey Pentagon yetkilisi ve ABD'nin eski Ankara Büyükelçisi Eric Edelman da şunları söyledi:
"ABD-Türkiye ilişkileri ciddi bir krize sürükleniyor, derin ve uzun sürecek bir kriz olacağından şüpheleniyorum. Türkiye bir süredir güvenilir bir NATO üyesi değildi ama yine de kötü müttefikleri dışlayacak bir mekanizma yok. Türkiye önemli bir ülke. Tam demokratik bir Türkiye, ABD ve NATO'nun güçlü bir müttefiki olabilir ve olmalıdır da."
