Türkiye'nin Suriye'de neye ihtiyacı var? Orada Rusya için önemli olan nedir? Ülkelerimiz arasındaki ekonomik ilişkiler oldukça yakın, kim onlara daha bağımlı - Rusya veya Türkiye? Ekonomi askeri-politik krizin üstesinden gelmeye yardımcı olacak mı? Suriye ile bundan sonra ne olacak? Petrol olduğu için ayrılmayacaklarını açıkça ilan eden ABD'nin rolü nedir? Bu sorulara Rus basınında cevap aranıyor.
Pravda gazetesi muhabiri Lyubov Stepushova, Ankara ve Moskova arasında yaşanan ‘İdlib' kriziyle ilgili, Türkiye konusunda uzman olan Moskova Komsomeltes gazetesinin yazarı Yashar Niyazbayev'le bir röportaj gerçekleştirdi.
Yazar Nizaybayev ile yapılan röportajın özetlenmiş hali şöyle:
- Sayın Niyazbayev, en olumsuz senaryoyu hariç tutuyor musun? Yine de taraflar arasında bir anlaşma olacak mı?
En azından bütün bunlar için umut var. Yetkili bir askeri uzman, yakın zamanda merkezi Türk televizyon kanalında konuştu. Bu teröristleri kimin desteklediğini bildiğini söyledi. Bu sorunun neden bu kadar çözülmediğini bilmiyorum.
Ancak Türkiye, Suriye'nin kuzeyindeki diğer bölgelerde olduğu gibi İdlib'de de anladığım kadarıyla bir güvenlik bölgesi oluşturmak istiyor.
Ve şimdi bu soruya sadece bu güvenlik bölgesinin oluşturulup oluşturulmayacağına karar verilecek. Çünkü bana öyle geliyor ki, tam olarak Türkiye'nin istediği bu. Bu bölgeler, Türkiye'nin bulunduğu diğer tüm bölgeler gibi, hepsi tek bir renkte - sarı-yeşil boyalı - işaretlenmedi. Oradan Türkiye'nin çalışmayacağı zaten belli. Bu da çok ilginç bir nokta.
İdlib her zaman kırmızıydı, ayrı bir renkle işaretlenmişti. Bu, bu bölgenin anlaşılmaz olduğunu göstermektedir. Bir yandan Türkiye tarafından kontrol ediliyor, fakat Türkiye'nin hiçbir etkisi yok.
Kısa bir süre önce gerçekleşen Barış Pınarı Harekâtı'ndan sonra, Türkiye tarafından oldukça büyük bir bölge alındı. Daha sonra, Rusya ve Amerika arasındaki anlaşmalar sonucunda Türkiye ilerlemesini durdurdu ve bu bölgede kaldı.
Bana öyle geliyor ki Türkiye aynı şeyi İdlib'de yapmak istiyor. Peki diğerleri bu konuda ne kadar hemfikirdir? ...
Suriye ordusu ile ilgili olarak, ordu zaten ilerledikten ve kazandıktan sonra, ne kadar durdurulabileceği doğru bir şekilde not edildi. ... Türkiye'nin yaptığı bu tür ciddi eylemlerle durdurmak mümkün oldu. Bu, Türkiye'yi nihayetinde sorunu da terörist olarak gördüğü radikal gruplarla çözmeye başlamaya teşvik etti.
- Erdoğan, Rusya ve Türkiye arasında son zamanlarda çok yakın, hatta stratejik bir işbirliğinin başladığını söyledi. Bu faktörler, hâlâ durumu stabilize etmek için çalışıyor.
-Suriye'nin bu ilişkilerle doğrudan ilgili olmayan tek bir konu olduğunu düşünebiliriz.
Aksine, elbette endişe ediyor. Ancak, iki ülke arasında, her şeyden önce, iki ülke için faydaları düşünmeyi sağlayan çok önemli projeler olduğunda bir şey var.
Suriye meseleleri hem Rusya, hem de Türkiye için hâlâ daha fazla çaba gerektiren konuların başında geliyor.
- Türk makamları Rusya'dan S-400 sistemleri aldıklarından pişman olmadılar mı?
- Bunun gerekli bir satın alma olduğunu düşünmüyorum. Bu kesinlikle politik bir eylemdi. Bu nedenle, pişman olduklarını düşünmek de, buna değmez ...
-“Ama ellerini buna bağladılar mı?”
-Hayır. Türk Akımı her açıdan çok daha önemlidir. Ve en büyük şey turist. Ve Rusya'ya giden ürünler.
Bununla birlikte, miktarlar, Suriye'deki Rus uçağının düştüğü olaylardan önce 2015'ten önce olduğundan çok daha fazla düştü. Şimdiye kadar, limitler o zamanki pozisyonlara yükseltilmedi. Evet, bu da kesin bir kaldıraç. Herkes bunu anlıyor.
İdlib ile ilgili soru ortaya çıktığında, Rusya'nın kotaları artırdığı bilgisi derhal ön plana çıktı. Bu çok büyük ilgi uyandırdı.
- Yine de Suriye'nin geleceğini nasıl görüyorsunuz? Eski sınırları içinde egemen bir devlet mi olacak, yoksa birkaç parçaya bölünecek mi?
-Çok ciddi ve zor bir soru: buna rağmen ne olabilir?
Ben gazeteciyim, gözlemciyim. Ama her zaman bir sorum var. Suriye topraklarının bir kısmı Amerikalılar, bir kısmı Türkler tarafından kontrol edilirken, diğer kısmı ise Şam rejimi tarafından kontrol ediliyor. Böyle bir durumda bütünsel bir devlet hakkında nasıl konuşabiliriz. Ancak her halükârda, Esed hâlâ tanınmış bir liderdir. Şam da bu devletin başkentidir.
Toplanan bir Anayasa Konseyi var; nüfusun hemen hemen tüm gruplarının temsilcileri, hatta ılımlı silahlı muhalefet olarak kabul edilebilecek temsilciler var.
Amerikan başkanı ilk açıklamasında şöyle dedi: “Suriye'den çekileceğiz.”
Sonra aniden tavır değiştirdi: “Hayır, gitmiyoruz, çünkü orada petrol var.”
Şaşırtıcı. Her şeyin çok basit olduğu ortaya çıkıyor. Bu nedenle, öngörülebilir gelecekte Suriye muhtemelen şimdi gördüğümüz şekilde tamamen aynı kalacaktır. Ancak yine de, Halep'te de dahil olmak üzere oradaki insanların çoğu oldukça normal yaşıyor ve nispeten güvende hissediyorlar.
