Elif şafak, 15 Ekim 1971'de Strazburg-Fransa'da doğmuştur. O sıralar babası Strazburg'da doktora yapmaktaydı. Babası sosyal psikolog ve akademisyen Nuri Bilgin, annesi diplomat Şafak Atayman'dır.
Doğumundan kısa süre sonra anne ve babası ayrılan Şafak'ı annesi büyütmüştür. Soyadı olarak annesinin ismini almıştır.
Ortaokulu annesinin görev yaptığı Madrid'de, liseyi Ankara Atatürk Anadolu Lisesi'nde tamamlayan Şafak, ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü'nü bitirmiştir. Yüksek lisansını da aynı üniversitede Kadın Çalışmaları Bölümü'nde yapan Şafak, master tezi “Bektaşi ve Mevlevi Düşüncesinde Döngüsel Evren ve Kadınsılık Anlayışı” bittikten sonra ODTÜ Siyaset Bilimi Bölümü'nde doktorasını tamamlamıştır. Doktora tezi “Türk Modernleşmesinin Kadın Prototipleri ve Marjinaliteye Tahammül Sınırları” başlığını taşıyordu. İslamiyet, kadın ve mistisizm hakkındaki yüksek lisans tezi Sosyal Bilimler Derneği tarafından ödüllendirilmiştir.
1997 yılında ilk romanı Pinhan'ı yayınlayan Şafak, bu eserle Kombassan Vakfı tarafından verilen Mevlana Büyük Ödülü'nü kazanmıştır.
2000 yılında Türkiye Yazarlar Birliği Ödülü'nü kazanan “Mahrem” romanı ile tanınmıştır.
2003-2004 akademik yılı boyunca Michigan Üniversitesi'nde yardımcı doçent olarak ders vermiştir.
2004 yılında beş yazarın (Murathan Mungan, Faruk Ulay, Elif Şafak, Celil Oker, Pınar Kür) ortak kaleme aldığı bir roman projesinde yer almış ve bu roman “Beşpeşe” adıyla yayımlanmıştır.
2005 yılında Referans Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Eyüp Can Sağlık ile Berlin'de evlenmiştir.
2006 yılında yayımlanan bir romanında Türklüğe hakaret ettiği gerekçesiyle hakkında dava açılmış ve beraat etmiştir.
2009 yılının mart ayında yayımlanan “Aşk” adlı romanı, Türk edebiyat tarihinin en kısa sürede en çok satan edebi eser unvanına sahip olmuştur.
2011 yılında Doğan Kitaptan "İskender" isimli eseri piyasaya çıkmıştır.
Şafak, Türkiye'de çeşitli günlük ve aylık yayınlarda yazmaya devam etmektedir. Mimar Sinan'ın yanında çırak olan birinin gözünden Osmanlı'yı anlattığı son romanı Ustam ve Ben 2013 yılında yayımlandı.
