TIMETURK | HABER MERKEZİ
ÇEVİRİ
Bolivya'da 20 Ekim'de düzenlenen başkanlık seçimleri için muhalefetin başlattığı "hile" yapıldığı iddiaları, göstericilerin sokaklara dökülmesine sebep oldu. Devlet Başkanı Evo Morales 10 Kasım'da istifa ederek, Meksika'ya sığındı. Burada da tıpkı Venezuela'da olduğu gibi darbenin arkasında ABD olduğu belirtiliyor.
Morales'in istifasından hemen önce Bolivya'nın Genelkurmay Başkanı Williams Kaliman, cumhurbaşkanının istifa etmesini önerdi. Bir gün önce, ülkenin polis teşkilatı ayaklandı.
Kaliman yıllar boyunca Morales'e sadık kalmasına rağmen, gerçek rengi bir fırsat anı geldiğinde ortaya çıktı. Fakat Kaliman'ın, yıllarca ülkesinin askeri görevlisi olarak Washington'da görev yaptığı düşünülünce, o, darbede tek başına bir aktör değildi. Öte yandan Kaliman, Senatörler Meclisi Başkan Yardımcısı muhalif Jeanine Anez'in geçici devlet başkanlığına getirilmesinin ardından görevinden alındı.
DARBEDE ETKİLİ OLAN 6 İSMİN DE ABD'DE BİR GEÇMİŞİ VAR
The Grayzone sitesinde, California, Riverside Üniversitesi'nde Araştırma Görevlisi olan Jeb Sprague imzasıyla 13 Kasım'da yayınlanan makaleye göre Bolivya'daki darbede etkili olan isimlerin birçoğunun ABD ile yakın teması var. Darbede etkili olan en az altı kilit isim, Amerika'nın adı çıkmış Amerikan Okulu'ndan mezunlar.
İşte makaleden ayrıntılar:
APALA PROGRAMIYLA EĞİTİM ALDILAR
Bolivya polisi içinde darbenin başlatılmasına yardım eden üst düzey komutanlar APALA (The Association of Police Attachés of Latin America -Latin Amerika Polis Ataşeleri Birliği) polis değişim programı kapsamında eğitim aldılar.
Çalışmalarını Washington DC'de sürdüren APALA, ABD yetkilileri ve Latin Amerika eyaletlerinden polis memurları arasında ilişkiler kurma işlevini yerine getiriyor.
Hükümetlerin, ülkelerinin yurtdışındaki elçiliklerinde asker ya da polis görevlendirmek yaygın bir uygulama.
HAİTİ ÖRNEĞİ
Şubat 2004'te Haiti'deki darbe sonrası başlattığım paramiliter kampanyaya kitabımı yazarken elde ettiğim 11 binden fazla FOIA (Freedom of Information Act-Bilgi Özgürlüğü Yasası) belgesinden anladığım kadarıyla, ABD'li yetkililer, Haiti polisi, ordusu ve eski ordu yetkilileri ile yıllarca bağlantı kurmuştu.
Bu bağlantılar sonrası kurulan ilişkiler ve işe alımvar Şubat 2004'te karşılığını vermişti.
ABD KURUMLARI MORALES KARŞITLARINI FİNANSE ETTİ
Bolivya'da da ABD tarafından eğitilmiş askeri ve polis yetkililerinin rolü, rejim değişikliğinde çok önemliydi. USAID gibi ABD devlet kurumları, yıllardır, bu ülkede, Morales karşıtı grupları açıkça finanse etmiştir.
Ülkenin güvenlik güçlerinin ABD istihbarat servisleri tarafından Truva Atı gibi kullanılmasının ne kadar etkili olduğu ise Evo Morales'in istifasıyla inkar edilemez bir hale geldi.
Araştırmamın ortaya koyduğu üzere, darbe, ülkenin askeri ve polis komutanlarının onayı olmadan başarılı olamazdı.
DARBEDE ABD'NİN PARMAĞI OLDUĞUNA İLİŞKİN SES KAYDI SIZDIRILDI
Bolivya'nın haber sitesi La Época'da ve elperiodicocr.com ve bir dizi ulusal medya kuruluşu tarafından sızdırılan ses kaydı, kayıt, darbe konusunda, eski Bolivya polisi, ordusu ve muhalefet liderleri arasında gizli koordinasyonun gerçekleştiğini ortaya koyuyor.
AMERİKAN OKULU'NDAN MEZUN BİR İSİM DAHA
Sızan ses kayıtları, eski Cochabamba belediye başkanı ve eski cumhurbaşkanı adayı Manfred Reyes Villa'nın darbede merkezi bir rol oynadığını gösteriyor. Reyes, şu anda Amerika Birleşik Devletleri'nde ikamet eden WHINSEC'in (Western Hemisphere Institute for Security Cooperation/Batı Yarımküre Güvenlik İşbirliği Enstitüsü-eski adıyla Amerika Okulu) bir mezunu.
Ses kaydında bulunan diğer isimlerse şu şekilde:
- General Remberto Siles Vasquez (ses 12)
- Albay Julio César Maldonado Leoni (ses 8 ve 9)
- Albay Oscar Pacello Aguirre (ses 14)
- Albay Teobaldo Cardozo Guevara (ses 10)
LATİN AMERİKA DARBECİLERİNİN ÜNLÜ EĞİTİM NOKTASI: AMERİKAN OKULU
Eskiden Amerika Amerikan Ordusu Okulu (School of Americas-SOA) olarak bilinen Batı Yarımküre Güvenlik İşbirliği Enstitüsü (Western Hemisphere Institute for Security Cooperation-WHINSEC) 2001 yılında, Georgia/Columbus yakınlarındaki Fort Benning'de Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası ile oluşturulan ABD Savunma Bakanlığı noktası. 
Amerika Okulu, Soğuk Savaş'ın zirvesine uzanan Latin Amerika darbecileri için ünlü bir eğitim bölgesidir.
Haiti'den Honduras'a kadar acımasız rejim değişikliği ve misilleme işlemleri SOA mezunları tarafından gerçekleştirildi ve bölgenin tarihindeki en kanlı cuntalardan bazıları okul mezunları tarafından yönetildi.
Uzun yıllar boyunca savaş karşıtı protestocular, SOA'nın genel merkezinin dışında, Georgia, Columbus yakınlarındaki Fort Benning askeri üssüne yönelik protestolar düzenlediler.
Bu protestoların lideri Peder Roy Bourgeois, SOA'yı bir “savaş okulu” olarak nitelendirdi: "Kursların çoğu, 'karşı isyan/ayaklanma' dedikleri şey etrafında dönüyor. İsyancılar kimlerdir? Bu soruyu sormalıyız. Onlar fakir, Latin Amerikalı ve reform isteyen insanlar. Onlar acıkmış topraksız köylüler. Onlar sağlık çalışanları, insan hakları savunucuları, işçi örgütleyicileri. Şimdiyse isyancı oldular, düşman olarak 'el enemigo' (İspanyolca, düşman) olarak görülüyorlar. Ve onlar Amerikan Okulunda ders alanların hedefi haline gelenlerdi.”
BOLİVYA'DA TARİH TEKERRÜR EDİYOR
Bolivya'da burjuva, 1977'de, solcu bir hükümeti deviren ve ABD destekli bir darbeyle iktidara çıkan sağcı diktatör olan Orgeneral Hugo Banzer'in insan hakları ihlallerine karşı çıkmalarının ardından, ülkeden sınır dışı edildi. Tarih bugün kendini tekrar ediyor. Banzer'in ideolojik mirasçıları, zaman içinde denenmekte olan istikrarsızlaştırma taktikleri yoluyla başka bir sosyalist lideri iktidardan uzaklaştırıyor.
DARBE ÇEVRE ÜLKELERDEN DESTEKLENECEK
Sızan ses kayıtlarına göre darbe girişimini çeşitli etnik grupların yanı sıra, Kolombiya eski Devlet Başkanı Álvaro Uribe, Brezilya'nın neo-faşist Cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro tarafından da desteklenecek.
Komplocular, ayrıca ABD senatörleri Ted Cruz, Bob Menéndez ve Marco Rubio'nun güçlü desteğinden de söz ediyorlar.
WASHINGTON'DAKİ ASKERİ ve POLİS ATAŞELERİ: ABD İSTİHBARAT AĞI İÇİN ÜREME ALANI
Bolivya'daki darbe sırasında Morales'e istifa çağrısı yapan isimlerden biri de Ulusal Polis Şefi Vladimir Yuri Calderón Mariscal idi. Mariscal, darbeden (Morales'in istifaya zorlandığı 10 Kasım günü) bir gün önce (9 Kasım) polisleri ayaklanmaya katılmasını sağlayan isimdi.
Vladimir Yuri Calderón Mariscal (solda üçüncü), 2018'deki diğer APALA yetkilileriyle birlikte
Vladimir Yuri Calderón Mariscal, Evo Morales'e yönelik istifa çağrısı yaparken (10 Kasım 2019)
2018'de Washington DC'de bulunan Calderón Mariscal, Washington DC'de APALA Başkanı olarak görev yaptı.
APALA PROGRAMI
APALA, ABD yetkilileri ile birçok Amerikan Devleti Örgütü üyesinin polis yetkilileri arasında ilişkiler ve bağlantılar kurmak için çalışan “çok boyutlu bir güvenlik” programı olarak tanımlanmıştır.
Bugün APALA 10 ülkeden polis eklerine ev sahipliği yapıyor: Brezilya, Bolivya, Kolombiya, Şili, Ekvador, El Salvador, Panama, Peru, Meksika ve Dominik Cumhuriyeti. Facebook sayfasına göre "sosyal, kültürel faaliyetler aracılığıyla grup üyeleri ve aileleri arasında dayanışma, dostluk, işbirliği ve destek bağları üretmek, desteklemek ve güçlendirmek amacıyla" hareket ediyor. Ayrıca "Latin Amerika'nın farklı polis güçleri tarafından geliştirilen başarılı deneyimlerin değişimini teşvik etmenin yanı sıra, onu oluşturan polis kurumlarının entegrasyonunu ve değişimini de kolaylaştırdığını" belirtiyor.
Calderón Mariscal, Washington DC'nin 58 mil dışında olan FBI eğitim akademisinde
Gizemli bir organizasyon olan APALA, ApalaUSA.com web sitesini kapattı ve telefonlara cevap vermiyor. Sosyal medyasında ise APALA yetkililerinin ve katılımcılarının FBI, DEA, ICE ve diğer ABD yetkilileriyle birçok fotoğrafı bulunuyor
DARBENİN GENELKURMAY BAŞKANI KALİMAN
10 Kasım darbesini gerçekleştirmeye yardımcı olan diğer kilit yetkili, Bolivya'nın ordusunun şu anki başkanı General Williams Kaliman.
Kaliman, 2013'te Washington'daki büyükelçiliğinde askeri görev üstlendi. On yıl önce SOA'da eğitim gördü. Birleşik Devletler'de geçirdiği zamana ilişkin çok az şey bilinmekte.
General Williams Kaliman
Farklı zamanlarda, hem Kaliman hem de Calderón Mariscal, anayasal hükümete sadık gibi görünüyor, ancak sonunda her biri ayrıldı ya da zaman içinde darbe için ikna edildiler.
Morales, kendi güvenlik ekibinin her bii üyesine dabre için 50 bin dolar teklif edildiğini iddia etmişti.
Bolivya'da ortaya çıkan olaylar, ABD'nin, askeri ve polis güçlerini SOA ve APALA gibi programlar aracılığıyla etkileme çabalarıyla yakından bağlantılı.
ABD Başkanı Donald Trump, “Batı Yarımküre'de demokrasi için önemli bir an” diyerek tezahürat yaparken Bolivyalılar aniden fiili bir askeri rejimin kontrolü altına girdi.
KALİMAN GÖREVDEN ALINDI
13 Kasım gece saatlerinde Çokuluslu Yasama Meclis'te (ALP) Morales'in liderliğini yaptığı parti Sosyalizm Hareketi (MAS) mensuplarının katılmaması nedeniyle çoğunluğun sağlanamadığı oturumda Meclisin üst kanadı Senatörler Meclisi Başkan Yardımcısı Jeanine Anez ülkenin geçici devlet başkanı ilan edildi.
Genelkurmay Başkanı Williams Kaliman ve ordu komutanları, aynı gün öğle saatlerinde Anez'in geçici devlet başkanlığını tanıdıklarını açıkladı.
14 Kasım'ın ilk saatlerindeyse Morales'in istifasını isteyen Genelkurmay Başkanı Kaliman'ın görevden alındığı duyuruldu. Kaliman'ın yerine Genelkurmay Başkanlığına getirilen Carlos Orellana Centellas, ordunun her zaman halkın yanında olduğunu ifade ederek, halka sükunet çağrısı yaptı.
Jeanine Anez
BOLİVYA'DA KRİZ
Bolivya'da 20 Ekim'de düzenlenen başkanlık seçimlerinin ardından muhalefet seçimlerde "hile" yapıldığını iddia etmiş ve taraflar karşılıklı olarak destekçilerini sokak gösterilerine çağırmıştı.
Tartışmalı seçim sonuçlarının ardından günlerdir seçimlerin iptal edilmesini ve tekrar seçime gidilmesini isteyen muhalifler, Evo Morales'in tekrar seçim yapılacağı duyurusunun ardından, Morales'in katılmadığı seçimler düzenlenene kadar protestoların devam edeceğini açıklamıştı.
Morales, Bolivya Genelkurmay Başkanı Williams Kaliman'ın istifa çağrısının ardından görevi bırakmış, süreci "darbe" olarak niteleyen ve tepki gösteren Meksika'nın iltica teklifini kabul etmesinin ardından da bu ülkeye gitmişti.
(Habere gitmek için fotoğrafa tıklayınız)
